Παρά το γεγονός ότι η ελληνική φαρμακοβιομηχανία αποτελεί αναμφισβήτητα κομβικό πυλώνα ανάπτυξης μέσω της δημιουργίας προστιθέμενης αξίας στη χώρα μας, τα τελευταία χρόνια και με αφορμή τον αναγκαίο εξορθολογισμό της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης, οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες εταιρείες υπόκεινται σε μια άνευ προηγουμένου ασύμμετρη πίεση σε σχέση με την πραγματική συμμετοχή τους στη φαρμακευτική δαπάνη.
Ο υπέρτατος σκοπός της προσαρμογής στους εξαιρετικά σφικτούς και διαρκώς μειούμενους ετήσιους προϋπολογισμούς για τη φαρμακευτική δαπάνη έχουν πλέον φτάσει τις ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες στα όρια της βιωσιμότητάς τους μέσω της επιβολής μιας σειράς άδικων μέτρων, συχνά αμφίβολης αποτελεσματικότητας σε μέσο ορίζοντα.
Τελευταίο παράδειγμα αντίστοιχου μέτρου στη νοσοκομειακή αγορά αποτελεί η επιβολή συστήματος αυτόματων επιστροφών (clawback) που πλέον αφορά και στη νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη. Ο καθορισμός πολύ χαμηλών προϋπολογισμών για τη νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη χωρίς αναφορά στις πραγματικές ανάγκες των ασθενών και η υποχρέωση της κάλυψης της διαφοράς της τελικής από την προϋπολογισθείσα δαπάνη από τη βιομηχανία μέσω του clawback, αναμένεται να έχει ιδιαιτέρως αρνητικό αντίκτυπο, όχι μόνο για τη φαρμακοβιομηχανία, αλλά κυρίως για τον ομαλό εφοδιασμό των νοσοκομείων με φάρμακα.
Το μέτρο βρίσκεται σε εφαρμογή ήδη από φέτος, ενώ η Πολιτεία διεξάγει αγώνα δρόμου προκειμένου κατ΄ αρχήν να υπολογίσει το ύψος της πραγματικής δαπάνης των νοσοκομείων για φάρμακα. Για να επιτευχθεί αυτό, πρέπει να παρακαμφθούν τα χρόνια προβλήματα της ελλιπούς παρακολούθησης της νοσοκομειακής δαπάνης, κυρίως λόγω της σκανδαλώδους έπειτα από τόσα χρόνια μη διασύνδεσης των πληροφοριακών συστημάτων των νοσοκομείων, κάτι που θα επέτρεπε -μεταξύ άλλων- το σχηματισμό πλήρους εικόνας για τη νοσοκομειακή δαπάνη.
Επίσης σημαντικό πρόβλημα τόσο για τα νοσοκομεία, όσο και για τους εγχώριους παραγωγούς φαρμάκου, αποτέλεσε για μεγάλο διάστημα και το μοντέλο των διαγωνισμών για την προμήθεια φαρμάκων με ένα μειοδότη σε εθνικό επίπεδο. Το μοντέλο αυτό κατέληξε σε πλήρη αποτυχία και συνέβαλε μεταξύ άλλων και στις σημαντικότατες ελλείψεις φαρμάκων που παρατηρούνται στα νοσοκομεία της χώρας. Μετά από επίπονες προσπάθειες της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας, το πλαίσιο για τη διεξαγωγή των διαγωνισμών επιτέλους άλλαξε, ώστε να εγγυάται την απρόσκοπτη πρόσβαση των ασθενών σε φάρμακα, τη διασφαλισμένη επάρκεια των νοσοκομείων και φυσικά το οικονομικό όφελος για το ελληνικό κράτος. Έτσι, το νέο μοντέλο των διαγωνισμών πλέον προβλέπει τρεις μειοδότες σε κάθε δραστική ουσία, με ποσοστά 50% – 30% – 20%, ενώ σημαντικές βελτιώσεις θα πρέπει να αναμένονται από την πλήρη εφαρμογή της πρόσφατης οδηγίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που προβλέπει την ανάδειξη των μειοδοτών μέσω της αξιολόγησης και ποιοτικών κριτηρίων και όχι μόνο μέσω της χαμηλότερης τιμής.
Όμως, η προσπάθεια δε σταματά στο σημείο αυτό: Οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες έχουν από καιρό καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις για τη βελτίωση του πλαισίου για την προμήθεια των νοσοκομείων και μεταξύ άλλων τη δημιουργία μητρώου προμηθευτών με στόχο τον περιορισμό των ενστάσεων και την ελαχιστοποίηση των προσφυγών και την τήρηση αρχείου με στοιχεία παραγωγικών δυνατοτήτων των φαρμακοβιομηχανιών από τον ΕΟΦ.
Στα παραπάνω προστίθεται και το ιδιαίτερα σοβαρό πρόβλημα των οφειλών των νοσοκομείων προς τις φαρμακευτικές εταιρείες, οι οποίες εκτοξεύθηκαν μέσα στο 2015. Τα χρέη των νοσοκομείων αποτελούν επιπλέον ανασταλτικό παράγοντα τόσο για την επίτευξη καλύτερων τιμών στους διαγωνισμούς, όσο για την περαιτέρω ανάπτυξη των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών, καθώς καθυστερούν σημαντικά όλες τις επενδύσεις που είχαν ήδη δρομολογηθεί. Υπό το πρίσμα αυτό, η εξομάλυνση των πληρωμών και η συμφωνία σε ένα χρονοδιάγραμμα σταδιακής εξόφλησης των προμηθευτών, το οποίο θα τηρείται χωρίς παρεκκλίσεις, αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για τη βιωσιμότητα των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών.
Τα παραπάνω θα πρέπει να εντάσσονται οργανικά στο πλαίσιο μιας εθνικής πολιτικής φαρμάκου που θα λαμβάνει σοβαρά υπόψη και θα αξιοποιεί την αναπτυξιακή διάσταση της εγχώριας παραγωγικής φαρμακοβιομηχανίας.
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ στις 20/04/2016